Byte ut einebustad med noko mindre og meir lettstelt – kva gjer eg først og sist?

– Mange treng litt tid på å førebu seg på ein slik overgang, og har gjerne førestillingar, ønsker og krav til korleis den nye busituasjonen skal bli. Då er det lurt å starte med å finne ut om du har moglegheit til å innfri desse sjølv, og om du har økonomi no og i framtida til å kunne få den finansieringa du treng, seier Ingunn Slettehaug.

Hennar råd er å kontakte rådgjevaren din i banken for å komme i gang med ein slik prosess, og at de i lag kjem fram til kva som er mogleg.

Slettehaug fortel at det stort sett er to måtar å gå fram i denne prosessen: nokon kjøper ny leilegheit før dei sel einebustaden, andre sel først og venter på at noko anna dukkar opp. Vi går gjennom begge alternativa.

– Kjøper du før du har selt, må du ha klarert med banken på førehand at finansiering er i orden, slik at de kan vere med i bodrunde. Då bør de saman med rådgjevar sette ei grense for kor langt de kan og vil gå for denne. De har også avklara moglegheit for mellomfinansiering, dvs. å selje eigen bustad etter at ein har kjøpt ny, og i den tida gjerne sitte med for høg belåning for ein kortare periode, forklarer Slettehaug.

Korleis føregår kjøpsprosessen?
– Dersom det er interesserte kjøparar på leilegheita, vil den truleg vere seld dagen etter visning, difor er det viktig å ha klart finansieringsbevis på førehand, seier Slettehaug.

Kva må ein sjå etter på visning?
– Det er viktig at du er grundig på visning, bruk alle sansane, og ta gjerne med nokon om ein er usikker sjølv, sjå grundig gjennom salsoppgåva og takstdokumentet før du går på visning. Og spør meklar om det du lurer på.

Korleis føregår ein bodrunde?
– Meklar gir god informasjon om dette, men ver budd på at ein bodrunde kan vere ein veldig stressa situasjon, der du ikkje veit kva som er lurt å gjere i høve til dei andre som byr. Difor er det viktig å ha tenkt igjennom kva akkurat denne leilegheita er verdt for deg.

Kva kan eg spørje rådgjevaren min om?
– Søk informasjon om ting du er usikker på, både hos rådgjevaren, meklaren og andre fagpersonar, det trygger deg i prosessen.

Kjøp av leilegheit – mellomfinansiering?
– Dersom du er heldig å få kjøpe leilegheit, så er neste steg kontraktsmøte, avtale tid for overtaking, og vidare avtale detaljane rundt finansieringa, forklarer Slettehaug.

Det vil vere det som er mest forutsigbart, fordi du veit resultatet av salet, og kva du då vidare har til disposisjon etter det. Men det er ikkje alltid mogleg av ulike grunnar:

Selje fordi prisane på einebustad er høge nett no?
– Det er vanskeleg å sei kva som er den mest gunstige tida å selje på, men ein kan tenke at det kan vere gunstig å selje når ikkje alle andre skal det. Men her er det alltid eigedomsavdelinga som kan gi dei beste råda, seier Slettehaug.

Leige leilegheit mellombels?
– Det kan bli resultatet dersom ein vil selje før ein kjøper, og då bør ein gjerne orientere seg litt i leigemarknaden, om det finnast nokon passande leilegheit å få leigd, forklarer Slettehaug.

Vente på at leilegheit skal bli bygd?
– Det er det mest forutsigbare alternative fordi du kjøper nytt, til ein fast pris utan å måtte vere med i bodrunde. I tillegg slepp du dokumentavgift når du kjøper eit nytt prosjekt, seier Slettehaug.

Korleis plassere pengane frå hussalet medan vi venter? 
– Her snakkar vi truleg om ei plassering på relativ kort sikt, som ein ikkje ønskjer skal svinge i verdi, og då er nok bankplassering det tryggaste, forklarer Slettehaug.

Uansett om du kjøper nytt før du sel, eller får selt før du kjøper leilegheit, er det sjølvsagt mange spørsmål rundt salsprosessen av huset ditt.

– Mange lurer på kva som er lurt å gjere med bustaden før sal. Eg anbefaler å ta kontakt med eigedomsavdelinga vår. Dei tilbyr eit stort spekter av tenester knytt til kjøp og sal av eigedom. Dei har eit stort nettverk og kjenner marknaden i vårt distrikt godt. Og du kan føle deg trygg på ein korrekt og god prosess, fortel Slettehaug.

I tillegg tipsar ho om at det er ein del ting du kan gjere sjølv også.

– Gjerne vere litt i forkant med ting. Søk og innhent informasjon, og lytt til erfarne fagfolk. Det er ikkje sikkert at ting går akkurat slik ein har sett føre seg, så litt tolmod og is i magen må ein gjerne ha, både som kjøpar og seljar, seier Slettehaug.

Når hus er selt og oppgjer er mottatt, er ein klar for å gjere opp status.

– Eit godt planlagt og gjennomført sal vil oftast ende med eit godt resultat, slik som forventa, slik at ein kan halde seg til opphavlege planar, til dømes med innfriing av lån, og avslutting av mellomfinansiering, seier Slettehaug.

Dersom du sit med pengar til overs etter salet, er det mange som lurer på korleis dei bør plasserast.

– Det kjem mellom anna an på kor store summar ein vil plassere, på kor lang sikt, og kva planer ein evt. har for pengane, og då kan det vere smart å få gode råd frå rådgjevar gjerne saman med investeringsrådgjevar, forklarer Slettehaug.

Vidare kan det også vere aktuelt å tenke på arv og fordele noko av pengane vidare. Men også her er det fleire ting å passe på. Om du får meir til overs enn det du har planlagt at du kan trenge sjølv i tida framover, så kan det vere at du ønskjer å gi til arvingar eller andre. Du kan t.d. avtale at verdien av gåve gitt til ein livsarving, kan komme til frådrag i oppgjeret med dei andre livsarvingane.

– Uansett om du skal byte bustad, eller etablere deg for første gang, så har vi i banken den kunnskapen du treng i denne fasen, og du kan føle deg trygg på at vi vil hjelpe deg på ein god måte, til å nå målet ditt. Vi gler oss til å høyre frå deg, avsluttar Slettehaug.